[ Pobierz całość w formacie PDF ]
robić? Spojrzeliśmy na siebie z rozpaczą...
... Nie, nieprawda. Podziękowaliśmy radośnie Bogu, że nie stworzył nas na
podobieństwo innych ludzi, zwłaszcza chmielarzy, i ruszyliśmy drogą do Maidstone. W
kieszeniach pobrzękiwały nam przyniesione z Londynu półkorony i floreny.
ROZDZIAA XV
MORSKA PANI
Ci nieokrzesani chłopi, którzy dzwigają na swoich barkach królewskie trony,
przynoszą sławę państwowym działaczom, zapewniają trwałe zwycięstwa generałom,
sami zaś żyją w ciemnocie, apatii, pełni tąpej nienawiści ci chłopi,
którzy swoją pracą wprawiają w ruch cały świat, chociaż zmusza się ich,
aby się mordowali nawzajem w imię Boga, króla i giełdy
ci marzyciele, pożałowania godni głupcy zasiużyll sobie na nieśmiertelność,
a pozwalają sobą komenderować jakiejś tam pozłacanej kukle
i oddają swoje życie do rozporządzenia mieszka złota.
Stephen Crane
Nie przypuszczalibyście nigdy, że znajdziecie Morską Panią w samym sercu Kentu, ale
tam ją właśnie odkryłem, na nędznej uliczce w ubogiej dzielnicy Maidstone. W jej oknach
nie było napisu zawiadamiającego o pokojach do wynajęcia i dopiero po długich
namowach zgodziła się przyjąć mnie do frontowego pokoju. Wieczorem zeszedłem do
kuchni w suterenie i wdałem się w rozmowę z nią i jej mężem Tomaszem Mugridge.
Gdy gawędziłem z nimi, zniknęły subtelności i złożoność olbrzymiej machiny zwanej
cywilizacją. Wydawało mi się, że przedarłem się przez wszystkie zewnętrzne pancerze i
powłoki, aż obnażyłem jej duszę i w Tomaszu Mugridge i jego żonie poznałem istotę
zdumiewającej rasy angielskiej. Znalazłem tu ducha włóczęgi, który wabił synów Albionu
za morza; znalazłem wprost zdumiewającą nierozwagę, która przywodziła Anglików do
idiotycznych waśni i niedorzecznych walk; znalazłem upór i zaciętość, która
doprowadziła ich ślepo do imperium i do wielkości; znalazłem również bezgraniczną,
niepojętą cierpliwość, dzięki której ludność tego kraju potrafiła znieść straszliwe brzemię,
pracować w pocie czoła przez ciężkie lata i ulegle oddawać najlepszych synów, aby
walczyli i kolonizowali odległe krańce globu.
Tomasz Mugridge miał lat siedemdziesiąt jeden i był niskiego wzrostu. Do wojska nie
poszedł tylko dlatego, że był taki niski. Został w domu i pracował. Jego pierwsze
wspomnienia wiązały się z pracą. Nie znał nic oprócz znoju. Pracował przez całe życie i
teraz, mając lat siedemdziesiąt jeden, nie przestał pracować. Co rano wstawał ze
skowronkami i wyruszał w pole jako dniówkarz, bo urodził się dniówkarzem. Pani
Mugridge liczyła lat siedemdziesiąt trzy. Od siódmego roku życia pracowała na roli
65
wykonując najpierw robotę chłopca, potem mężczyzny. Teraz pracowała nadal, dom jej
lśnił czystością, prała, gotowała, piekła, a gdy u niej mieszkałem, przyrządzała mi
jedzenie i słała nawet łóżko, czym mnie zawstydzała. Po z górą sześćdziesięciu latach,
pracy nie posiadali nic i nie czekało ich nic prócz coraz to nowego wysiłku. I byli
szczęśliwi. Nie spodziewali się nic innego, nie pragnęli nic więcej.
%7łyli skromnie. Potrzeby mieli niewielkie kwarta piwa na zakończenie dnia, popijana
małymi łyczkami w kuchni, tygodnik, nad którym ślęczeli przez siedem wieczorów, i
rozmowa tak czcza i tak pełna zamyślenia, jak melancholijne i pełne zadumy jest
przeżuwanie pokarmu przez krowę. Z drzeworytu na ścianie spoglądała ku nim smukła
dziewczyna o anielskim wyglądzie, a pod obrazkiem widniał napis: Nasza przyszła
królowa". Z wiszącej obok jaskrawej litografii patrzyła starszawa i tęga pani, a litery
biegnące pod portretem głosiły: Nasza królowa jubileusz diamentowy".
Słodkie jest tylko to, co zdobędziesz własną pracą zacytowała pani Mugridge, gdy
podsunąłem im, że już czas, aby odpoczęli.
Nie, ale bo też my nie chcemy pomocy odpowiedział Tomasz Mugridge, kiedy
spytałem, czy dzieci pomagają im w pracy.
Będziemy pracowali, dopóki nie wyschniemy na wióry i nie przeniesiemy się na
tamten świat dodał; a pani Mugridge przytaknęła energicznie głową.
Urodziła piętnaścioro dzieci, lecz wszystkie były daleko poza domem albo w grobie. Tylko
najmłodsze dziecko" mieszkało w Maidstone dwudziestosiedmioletnia córka. Gdy
dzieci żeniły się lub wychodziły za mąż, miały dość kłopotu i roboty z własnymi
rodzinami, tak jak przed nimi ich ojcowie i matki.
Gdzie przebywają dzieci? Ach, gdzie ich nie ma! Lizzie mieszka w Australii, Maria w
Buenos Aires, Poll w Nowym Jorku, Joe zmarł w Indiach i tak przyzywali ich, żywych i
umarłych, żołnierzy i marynarzy, przed oczy podróżnego, który siedział w ich kuchni.
Dali mi do ręki fotografię. Spoglądał z niej dziarski młody chłopak w mundurze.
A to który z synów? spytałem.
Wybuchnęli serdecznym śmiechem. Syn! Nie, to wnuk. Wrócił niedawno ze służby w
Indiach i teraz jest trębaczem królewskim. Jego brat służy z nim w jednym pułku. I tak
toczyła się opowieść o synach i córkach, wnukach i wnuczkach, podróżnikach i
budowniczych imperium. Ale i staruszkowie także dokładali swoją cegiełkę do budowy,
pozostając i pracując w ojczyznie.
Tam u północnej bramy wśród pięknych dóbr włodarzy
I dom swój ma bogaty Morska Pani.
Matka niestrudzona, wydała ród żeglarzy,
A wszystkich synów morzu składa w dani..
Jedni gdzieś potonęli na wodach niezmierzonych,
Innych przy brzegu na dno fala zmyła,
Płyną żałobne wieści do matki zasmuconej,
Lecz ona nowe dzieci w świat wysyła.
Ale Pani Morska niewiele już wyda na świat dzieci. Jej ród się wyczerpuje, planeta zaś
zapełnia ludzmi. %7łony jej synów mogą rodzić dzieci, mogą podtrzymywać plemię, ale jej
66
dzieło jest już skończone. Dawni mieszkańcy Anglii zamieszkują teraz Australię,
Amerykę, Afrykę. Brytania tak długo wysyłała co najprzedniejszych synów" poza granice
i tak uparcie niszczyła tych, którzy nie wyjechali, że cóż jej teraz pozostało chyba tylko
[ Pobierz całość w formacie PDF ]